Is de term PA niet wat overdreven als je een leuke zanginstallatie bedoelt? Nou nee, want de afkorting betekent simpel “Public Adress”. Op het publiek gericht dus. Maar dat was allemaal nog niet zo simpel…
Lang was de hoorn het enige beschikbare apparaat om geluid te versterkers. Niet alleen bij de Pathefoon, de bekende 78 RPM platenspeler, maar ook als scheepstoeter (de voorganger van de Megaphone) en als extra versterking voor bijvoorbeeld zangers. Het principe van de hoorn is nog steeds in gebruik. Mar daarover later.
We kunnen niet om hem heen: Thomas Alva Edison, uitvinder. Maar ook, en in zijn latere jaren vooral zelfs, zakenman pur sang. Zijn moeder was onderwijzeres en gaf haar kinderen thuisonderwijs. Op zijn 12e begon hij met de verkoop kranten, broodjes, fruit en snoep aan treinreizigers. Hij las veel over scheikunde en richtte zijn eerste laboratorium in aan boord van een trein. Na een ontploffing en een daaropvolgende brand was hij zijn baantje kwijt, maar was zijn roeping geboren.
Even een sprong in de tijd. In 1869 had Edison al een aantal patatten op zijn naam. De opbrengst daarvan stak hij in een Natuurkundig Laboratorium in Menlo Park, Newark (New Jersey). Daar werkten hij en zijn medewerkers aan nieuwe vindingen. Daarnaast kochten zij patenten op, brachten een groot aantal verbeteringen aan en zetten het nieuwe ontwerp op naam van Edison. In totaal zou hij dik 1.400 patataagten op zijn naam hebben gehad toen hij stierf.
Er was natuurlijk een groot “kip en ei” probleem. Je kon wel lampen procuceren, maar er was verder niets. Edison richtte daarom ook de General Electric Compagny op die stroom produceerde en transporteerde via grote netwerken.
Een tweede belangrijke ontwikkeling rond 1900 was de uitvinding van de Phonograph. Spraak en muziek konden worden vastgelegd op een wasrol en weer afgespeeld. Voor de versterking van het geluid werd een hoorn gebruikt. De wasrollen waren verwisselbaar. Later kwamen er ook voorbespeelde wasrollen in de handel waarmee hij ook de eerste platenfirma begon.
De eerste films die in een daarvoor bestemde ruimte werden vertoond waren films zonder geluid. Dat noemen we stomme films. Niet in de bedoeling random en gek, maar zonder geluid. In grotere bioscopen werd daar iets op gevonden. Eerst kwam er pianobegeleiding, maar dat werd later een compleet instrument: het theaterorgel. Bij gebrek aan versterkers en zo, waren dat pijporgels.
De komst van de sprekende film bracht veel verandering. Niet alleen dialogen moeten worden gehoord, maar ook de opgenomen achtergrondmuziek van orkesten moesten luid en duidelijk klinken. Die technische uitdaging werd echt op zijn Amerikaans aangepakt. RCA begon grote radiobuizen te ontwikkelen om meer vermogen voort te brengen, Lansing kwam met de luidsprekers van ‘Voice of the Theatre’ en ook speciale kabels, koelingsapparatuur (voor de hete buizenversterkers)… alles moest worden ontwikkeld. En snel ook, want de filmindustrie had haast.
Een van de grondleggers van de geluidsversterking in grotere ruimtes is de firma Altec Lansing. Van oorsprong bedoeld voor de versterking van de sprekende film, maar al snel gebruikt voor alle vormen van theater versterking. We kennen dit merk ook goed onder de naam van een van de oprichters van de firma: James B. Lansing, oftewel JBL. Een andere grote speler vanaf het begin was Electro Voice.
94total visits,1visits today